Zuid-Limburg in de Middeleeuwen

In het hart van het huidige Heerlen ligt een middeleeuwse vesting, Landsfort Herle. Steeds meer informatie uit de Heerlense middeleeuwen komt aan de oppervlakte. Ontdek de middeleeuwse sporen in Heerlen.

Midden in het vestingstadje Valkenburg prijkt de enige hoogteburcht van Nederland: de kasteelruïne. Informatieve modellen laten je terugreizen in de tijd. Bekijk hoe het kasteel eruit zag voordat stadhouder Willem III in de 17e eeuw besloot om de hele burcht op te blazen. Ondanks dat zorgt de ruïne voor een dramatisch middeleeuws decor en een verbluffend uitzicht over Valkenburg en het Heuvelland. Kijk jij net als in 1672 of de Franse troepen eraan komen?

Kom op bezoek bij de graven en markiezen die dit kasteel bewoonden en bewaakten. In het drassige gebied waar drie beken samenkwamen, werd zeven eeuwen geleden kasteel Hoensbroek gebouwd. Naar mate de functie van het kasteel veranderde van vesting naar woning, werd het kasteel in verschillende fases verbouwd tot een klassiek plaatje uit het schoolboek met een slotgracht, torens, harnassen en tralies toe. Ontmoet de voormalige bewoners van het kasteel en ga gewapend en geheel in stijl gekleed je eigen middeleeuwse avontuur tegemoet.

De geschiedenis van deze motteburcht gaat terug tot de 10e eeuw. In de vroege middeleeuwen verrees hierop vermoedelijk een houten toren of houten motteburcht. Later werden deze houten constructies vervangen door stenen bouwwerken. In 1579, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, logeert de hertog van Parma op het kasteel waarbij plundering en verwoesting zou plaatsvinden. In de jaren 1813 en 1814 diende het kasteel als lazaret voor duizenden zieke en gewonde Franse soldaten. Tegenwoordig is het Landgoed van kasteel Limbricht een thuis voor bezoekers die komen genieten op het schitterende terras en in het proeflokaal.

Het middeleeuwse Kasteel Borgharen ligt aan de Maas. De kasteelhoeve is een rijksmonument. Het is een omgracht complex met als middenvleugel een 17e eeuws halfrond hoofdgebouw in barokke stijl, geflankeerd door twee vierkante torens.

Kasteel Erenstein is prachtig gelegen in de Anstelvallei in Kerkrade en eromheen bevindt zich een waterrijk natuurgebied, de groene long. Het robuuste kasteel is gebouwd in de 14e eeuw en bestaat uit twee haaks op elkaar staande vleugels met enkele bijgebouwen en een kasteeltuin. 

Door de vruchtbare grond was Zuid-Limburg altijd al een aantrekkelijk leefgebied. De strategische ligging zorgde ervoor dat ook de grootmachten uit de Middeleeuwen veel interesse hadden in dit gebied. Hierdoor is er eeuwenlang af en aan gestreden om heerschappij over deze regio. Na de Romeinen is Zuid-Limburg ingenomen door Spanjaarden, Duitsers, Oostenrijkers, Fransen en uiteindelijk de Hollanders. Sporen uit de Middeleeuwen zijn vooral te vinden in forten, kastelen en kerken.

Zuid-Limburg heeft een lange tijd deel uitgemaakt van het Heilige Romeinse Rijk. Het Rooms-katholicisme is tot op de dag van vandaag de meest prominente religie. Dit is de zien in de vele Roomse bouwwerken, zoals kerken, basilieken en abdijen. Vele van deze bijzondere bouwwerken zijn bewaard gebleven en geven een kijkje in het Middeleeuwse leven in Zuid-Limburg. De pracht en praal in dit cultureel erfgoed laat je misschien denken dat de mensen genoten van welvaart, maar de vele oorlogen en politieke instabiliteit deden de regio geen goed

Ook in Zuid-Limburg waren de Middeleeuwen donkere tijden. Voor bescherming tegen roversbendes, bokkenrijders of ander geweld, zocht je bescherming bij een leenheer. Zo mocht je binnen de stadsmuren wonen in ruil voor je diensten. Een boer leverde dan bijvoorbeeld graan aan de heer in ruil voor bescherming. Verspreid over Zuid-Limburg zijn nog resten van Middeleeuwse stadsmuren te bewonderen, zoals in Maastricht en Valkenburg. Ook de kastelen van graven en hertogen die over dit gebied geheerst hebben, zijn te bezichtigen, te bezoeken en in sommige kastelen kun je zelfs dineren of overnachten.